مختصری پیرامون تاریخ سرافراز ایران

در چندین نقاط ایران آثار باستانی شش الی هشت هزار سال قبل مسیح نیز کشف گردیده که شامل نقاطی در مازندران و کرمانشاه و رضائیه و مرودشت میباشد اما تاریخ مدون ایران حد اقل دو هزار و پانصد سال سابقه دارد.

از لحاظ آثار تمدن منجمله شهر سازی و ظروف مفرغی و غیره در منطقه لرستان کردستان و شوش قدمت تمدن ایران چنانکه هم اکنون مسلم گردیده به چهار الی پنج هزار سال قبل مسیح میرسد .

آریائی ها میان ۵۰۰ الی ۱۰۰۰ ق.م وارد سرزمین ایران گردیدند و در همین دوره آریائی ها در اغلب نقاط معلومه جهان آن دوره پراگنده شدند. نخستین خانواده آریائی که به قدرت رسید مادها بودند.

مادها اولین پادشاهی آریائی را در ایران بنیان گذاشتند. مادها قدرت پادشاه بابلی را درهم شکستند و استقلال بدست آوردند آنان پادشاهی شان را بطرف غرب توسعه دادند و مرز باختری پادشاهی مادها در حدود سرحدات پادشاهی قدیم لیدیا رسید. آخرین پادشاه مادها از جوان شجاع و جنگجوئی بنام کوروش شکست خورد.

کوروش از یک خانواده قدیم آریائی تعلق داشت و مسکن آنها در پارس بود.

کوروش بزرگ در سنه ۵۵۰ ق . م جلوس کرد و بدین طریق دوره پادشاهی با عظمت هخامنشیان آغاز گردید.

از اقدامات سهم وی فرونشاندن عصیانهای داخلی و تسخیر سرزمینهای دور و نزديك بود . کمبوجیه پسر کوروش بزرگ نیز حدود و ثغور پادشاهی را در صفحات شمال افریقا توسعه داد . پس از کمبوجیه شاهنشاه عظیم الشان دیگر داریوش بزرگ که امور سیاست و مدیریت و کشورگشائی و قانونگزاری را در دنیای قدیم به بهترین نحو در خود یکجا داشت به سلطنت رسید . داریوش شاه اساس شاهنشاهی را استحکام و توسعه هرچه بیشتر بخشید. وسعت سلطنت داریوش شاه از دره سند تا کرانه رود دانوب در اروپا و از آسیای میانه تا افریقای شمالی و شرقی بوده است .

هخامنشیان از سال ۶۰۰ الی ۳۳۰ پیش از میلاد به قسمت بزرگ دنیا فرمان راندند.

پس از تهاجم اسکندر مقدونی و پایان کار سلوکیان خانواده دیگر ایرانی النسل بنام پارتها (۲۲۲) پیش از میلاد الی ۲۲۰ میلادی بر سریر سلطنت تکیه زدند و قدرت فوق العاده ای را از خود نشان دادند . در سال ۲۲۰ میلادی یکی دیگر خانواده ایرانی موسوم به ساسانیان به سلطنت رسیدند. پادشاهی این خانواده تا سال ۱۴۰ میلادی دوام پیدا کرد. مبارزات خشن ایران و روم طی دوره سلطنت ساسانیان در تواریخ اروپا نیز ثبت گردیده است.

دوره منحوس اسلامی طی قرن هفتم میلادی آغاز شد و اعراب سرزمین ما را به اشغال خود در آوردند.

آنها از همان اوایل در این سرزمین وسیع تحلیل میرفتند حتی طی همان نخستین قرن استیلای اعراب در ایران حکومتهای نیم مستقل محلی در گوشه و کنار ایران وجود داشته. از سلطنتهای ایرانی بعد از اسلام طاهریان (۲۵۹-۲۰۵ ه.ق) صفاریان (۲۴۵۰۲۹۰ ه.ق) و سامانیان (۵۲۶۱۰۳۸۹. ق) یکی پس از دیگری در مناطق شرقی فلات بوجود آمده اند . سپس نوبت خانواده های سلطنتی غزنویان غوریان سلجوقیان خوارزمشاهیان ایلخانیان و تیموریان رسید .

در سال ۱۵۰۲ میلادی، شاه اسماعیل صفوی سلطنت خانواده صفوی را بنیان گذاشت. با آغاز کار صفویان ایران وحدت خاصی را بدست آورد و دوره سلطنت آنها تا ۱۷۳۶م دوام کرد و آنگهی افشاریان و زندیان یکی پس از دیگری بقدرت دست یافتند. در سال ۱۷۹۵ میلادی خانواده قاجارها بسلطنت رسید. و پس از صد و بیست و نه سال پادشاهی در سال ١٩٢٤م منقرض گردید .

پس از انقراض سلطنت قاجاریه مجلس مؤسسان ایران سردار سپه و نایب السلطنه را بپادشاهی ایران برگزید و بدین طریق سلطنت خانواده پهلوی آغاز گردید.

در سال ۱۳۲۰ ش / ١٩٤١ م اعلیحضرت همایون محمد رضا پهلوی جانشینی اعلیحضرت رضا شاه کبیر زمام سلطنت را بدست گرفتند.

ایران در دوره پادشاهی دودمان پهلوی

اعلیحضرت رضا شاه کبیر یکی از افراد برجسته خود ساخته در سراسر تاریخ شاهنشاهی ایران بشمار میروند و در ویژگی های دوراندیشی فراست اراده و عمل شخصیت بی نظیری بوده اند .

معظم له در سال ۱۳۰۴ بخواست و تقاضای مجلس مؤسسان ایران بمقام سلطنت مشروطه ایران ارتقاء یافتند .

باید دانست که قبل از زمامداری اعلیحضرت رضا شاه سالها با سمت سردار سپه وزارت جنگ نخست وزیری و نیابت سلطنت با امور مملکت آشنائی کامل داشته اند و یکی از جهات تأسف عمیق آن راد مرد مشاهده آنهه نابسامانی ها در مملکت و محدود بودن اختیارات جهت رفع آن بوده است.

از سال ۱۳۰۴/ ۱۹۲۵ ببعد مشیت ایزدی چنان تعلق گرفته بود که رضا شاه منشاء بهترین و صادقانه ترین خدمات به میهن و هم میهنان عزیز خویش باشند. معظم له در ظرف شانزده سال دوره سلطنت توفیق یافتند که ایران را از اوضاع نابسامان دو قرن اخیر بیرون آورده تمدن و فرهنگ ایران را نه فقط اینکه حفظ و حراست نمایند بلکه بهترین آثار تمدن غرب نیز در این سرزمین شیوع و توسعه یابد .

لغو قوانين غير عادلانه اجرای برنامه آموزش و تربیت نوین، تأسیس دانشگاه ها و مراکز علمی، احداث راه آهن سرتا سری ایران تنظیم و اجرای قوانین و مقررات صحیح و سریع اداری و استخدامی و نظامی و اقتصادی و مالی بنیانگزاری ارتش ایران نوین و برقراری امنیت در سراسر کشور شمه ای از کارنامه اعلیحضرت رضا شاه کبیر بوده است .

اعلیحضرت محمد رضا پهلوی فرزند برومند رضا شاه کبیر روز چهارم آبانماه ۱۲۹۸ مطابق با ۲۶ اکتبر ۱۹۱۹ چشم بجهان گشودند در آن زمان پدر گرامی شان با سمت سردار سپه صیانت و حراست مملکت را بعهده داشته اند.

با رشد و نمو بدنی محمد فرزند بیدار بخت رضا خان ستاره اقبال سردار وبترقی و تعالی گذارد و محمد رضا پهلوی همزمان با مراسم تاجگذاری اعلیحضرت رضا شاه رسماً بولا يتعهد منصوب گردیده اند و این مراسم در روز چهارم اردیبهشت ۱۳۰۵ برابر با ۲۴ آوریل ۱۹۲۵ انجام پذیرفت .

در آبانماه ۱۳۰۵/ ۱۹۲۵م محمد رضا پهلوی وارد مدرسه نظامی تهران گردیدند و تا سال ۱۳۱۱/ ۱۹۳۱ در همان مدرسه مشغول تحصیل بودند.

پس از تکمیل تحصیلات ابتدائی در مهر ماه ۱۳۱۱ والا حضرت محمد رضا پهلوی برای ادامه تحصیلات به سویس اعزام گردیدند. معظم له بمدت پنج سال در مدرسه اقامتی لیروسه در رل اشتغال بکسب دانش داشتند و آنگهی به ایران مراجعت فرمودند .

در فروردین ماه ۱۳۱۵ آوریل ۱۹۳۶ والاحضرت ولا يتعهد وارد دانشکده افسری و در ظرف دو سال با درجه ستوان دومی فارغ التحصیل گردیدند. سپس از طرف پدر تاجدار خود بسمت بازرس ارتش شاهنشاهی منصوب شدند.

در سال ۱۳۱۸ / ۱۹۳۹ والا حضرت ولا يتعهد ایران با شاهزاده خانم فوزیه خواهر پادشاه وقت مصر ازدواج کردند. ثمره این پیوند والا حضرت شاهدخت شهناز پهلوی میباشند که در روز پنجم آبان ۲۷/۱۳۱۹ اکتبر ١٩٤٠ پا به عرصه وجود گذاشتند.

از بدو آغاز جنگ جهانی دوم ایران بی طرفی کامل خود را اعلام نموده بود اما اغراض و منافع متفقین مانع آنشد که ایران بر اصول بیطرفی باقی بماند. نتیجتاً روز سوم شهریور ۱۳۲۰ ارتش انگلیسی و شوروی از جنوب و شمال خاک ایران را مورد حمله و تهاجم قرار دادند. بعلت مقتضيات وضعف بنية نظامی ایران نمی توانست با دو دشمن سرسخت و قوى طرف شود بالآخره اعليحضرت رضا شاه كبير در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۲۰/ ۱۵ سپتامبر ١٩٤١ از مقام سلطنت کناره گیری کردند و روز بعد زمام سلطنت به اعلیحضرت همایون محمد رضا پهلوی سپرده شد .

بر طبق موافقت نامه ۲۹ ژانویه ۱۹۴۳ ایران به اتفاق بریتانیا و شوروی علیه آلمان نازی وارد جنگ گردید در نوامبر سال مذکور کنفرانس سران کشورهای ایالات متحده آمریکا، انگلستان و شوروی روزولت، چرچیل و استالین در تهران تشکیل یافت .

شاهنشاه جوانسال در این کنفرانس نقش مؤثری را ایفا نمودند و در حفظ منافع ملت ایران حد اکثر مساعی را مبذول داشتند . در پایان کنفرانس مذکور اعلامیه صادر گردید که بنام اعلامیه تهران نامیده شد .

اندک زمانی از پایان جنگ جهانی دوم نگذشته بود که حزب توده آذربایجان غایله ای در آن سامان برپا نمود و اعلان خود مختاری کرد. حضور ارتش شوروی در آذربایجان وضع را بغرنج تر ساخته بود و این اوضاع تا يك سال بطول انجامید مجبور گردید که در شورای امنیت سازمان ملل متحد این مطلب را مطرح نماید. در چنین احوال دشوار شاهنشاه محمد رضا پهلوی بزرگ ارتشتاران به ارتش شاهنشاهی دستور دادند که آذربایجان را از وجود اشخاص و گروه های گمراه و خیانت کار پاک سازد و آن ایالت به مام وطن باز گردانده شود. اعلیحضرت شخصاً امور نظامی مربوط به نجات آذربایجان را هدایت میفرمودند در تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۲۵/ ۱۲ دسامبر ١٩٤٦ ارتش شاهنشاهی وارد تبریز گردید و غایله آذربایجان پایان پذیرفت.

در ماههای ژوئیه و اوت ١٩٤٨ اعلیحضرت همایون شاهنشاه نخستین بازدیدهای رسمی را از بریتانیا، فرانسه سویس و ایتالیا انجام دادند و از آن زمان تاکنون از بسیاری از کشورهای آسیا افریقا اروپا و آمریکا بطور رسمی دیدن فرموده اند که همواره در پیشبرد اهداف صلح، دوستی و حسن تفاهم آن اعلیحضرت سودمند بوده است. نکته جالب توجه در بازدیدهای رسمی شاهنشاه آریا مهر از دیدگاه پاکستانیهای ایران دوست این است که پس از استقلال پاکستان نخستین رئیس مملکتی از دول خارجی که از پاکستان رسماً دیدن کردند اعلیحضرت محمد رضا شاه پهلوی بوده اند. اعلیحضرت علاوه بر اقامت های کوتاهی که در راه مسافرت به خاور دور یا هنگام بازگشت به میهن در پاکستان نموده اند، تاکنون چهار بار از پاکستان رسماً دیدن فرموده اند در صورتی که هیچ یک از کشورهای خارجی تا کنون چهار مرتبه مورد بازدید رسمی معظم له قرار نگرفته است و این امر نمایشگر توجه خاص ذات ملوکانه به کشور و ملت پاکستان و علاقمندی وصف ناپذیر ملت پاکستان را به ایران و شخص اعلیحضرت شاهنشاه همایون آریا شهر میباشد .

در اجرای مواد قانون اساسی ایران در سال ۱۹۵۰ نخستین اجلاسیه مجلس سنای ایران توسط اعلیحضرت همایونی گشایش یافت. اگرچه ٤٣ سال از مشروطیت ایران گذشته بود و طی قانون اساسی تشکیل دو مجلس یعنی شورای ملی و سنا پیش بینی گردیده بود اما انتخابات مجلس سنا برای نخستین بار در ۱۹۵۰ انجام گردید.

اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر که مدتها پیش از شاهدخت مصری الاصل فوزیه جدا گردیده بودند در سال ۱۹۵۰ با دوشیزه ثریا اسفندیاری ازدواج نمودند .

در سال ۱۹۵۱ اعلیحضرت همایون دو هزار دهکده از املاک سلطنتی را میان زارعین تقسیم نمودند و این امر در تاریخ کاملاً بی سابقه بوده است که پادشاهی از املاک شخصی خویش بنفع عامه زارعین دست بکشد. در همان زمان دستور فرمودند که بانکی تأسیس شود تا بزارعین و کشاورزان و اسهائی اعطا نماید و بآنها هرگونه کمکهای مالی و فنی بشود .

در سال ۱۳۳۲/ ۱۹۵۳ پس از قیام ملی ۲۸ مرداد ماه دوره جدیدی سلطنت اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر آغاز میشود. در سالهای بعد از ۱۳۳۲ اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر با قاطعیت و اراده آهنین خویش همواره در هدایت ملت ایران گامهای بلندی برداشته اند .

سهم ایران در ظرف ۱۸ سال اخیر در سود خالص از محل صدور نفت تولیدی توسط کنسرسیوم شرکت‌های خارجی رو بافزایش یافته است.

بنا بدرخواست شورای سلطنتی اعلیحضرت همایون شاهنشاه دومین همسر خود ثریا اسفندیاری را طلاق دادند زیرا ملت ایران خواستار آن بود که پادشاه عظیم الشان دارای فرزند ذکوری باشند تا بقای نظام سلطنت تضمین گردد.

در ماه دسامبر ۱۹۵۹ اعلیحضرت همایونی با دوشیزه فرح دیبا ازدواج فرمودند و نخستین ثمره این پیوند فرخنده والاحضرت رضا پهلوی در نهم آبانماه ۱۳۳۹ برابر با ۳۱ اکتبر ۱۹۶۰ چشم بجهان گشودند . اعلیحضرت همایون شاهنشاه و علیا حضرت فرح پهلوی شهبانوی گرامی ایران دارای سه فرزند دیگر یعنی والا حضرت فرحناز پهلوی والا حضرت علی رضا پهلوی و والا حضرت لیلی پهلوی میباشند.

شاهنشاه در ۱۹ دیماه ١٣٤١ در يك كنگره عظیم کارگران و دهقانان اعلام فرمودند که بعنوان پادشاه مملکت و رئیس قوای سه گانه از عموم افراد ملت دعوت میفرمایند که در روز ششم بهمن ٣٤١ پیرامون اصلاحات شش ماده ای طی يك رفراندم بزرگ اظهار نظر کنند.

شش ماده مذکور بدین شرح است :

(1) اصلاحات ارضی

(۲) ملی کردن جنگلها و مراتع

(۳) فروش سهام کارخانه های دولتی

(٤) سهیم کردن کارگران در منافع کارخانه ها

(۵) تشکیل سپاه دانش

(۶) اصلاح قانون انتخابات اعطای حق رای بزنان

روز ششم بهمن ماه ۱۳۴۱ ملت ایران با شوق و علاقه وصف ناپذیری پای صندوق رای رفت که طی آن ملت ایران با اکثریت قاطع بحدی که آرای مخالف کمتر از یک در هزار بوده است. منشور پیشنهادی پادشاه محبوب را بتصویب رسانید و همین برنامه اصلاحات شاهنشاه از آن زمان ببعد انقلاب شاه و ملت یا انقلاب سفید نام گرفته است .

پس از مدتی سه ماده دیگر برسه ماده اصلی اضافه گردید که بدین شرح بوده است.

(۷) تشکیل سیاه بهداشت

(۸) تشکیل سپاه ترویج و آبادانی

(۹) ایجاد خانه های انصاف

سپاه های فوق الذکر بطور کلی سپاه های انقلاب نامیده میشود چند سال پیش نیز سه ماده دیگری به و ماده انقلاب سفید افزوده گردید که عبارتست از :

(۱۰) ملی کردن منابع طبیعی

(11) نو سازی کشور

(۱۲) انقلاب آموزشی و اداری

دوره سوم سلطنت اعلیحضرت همایون شاهنشاه از بهمن ۱۳۴۱/ ۱۹۶۲ آغاز میشود.

در پرتو خردمندی و دور اندیشی آن اعلیحضرت نتایج بسیار درخشانی از انقلاب سفید ایران طی ۹ سال اخیر بظهور رسیده است که هرگاه وضع اجتماعی و اقتصادی ایران پس از ١٩٦٢/١٣٤١ با اوضاع قبلی مقایسه شود نيك متوجه میشویم که چه انقلاب بزرگ و تحول عمیقی در سراسر ایران صورت گرفته است.

با اصلاحات ارضی عادلانه میلیونها کشاورز و زارع ایران صاحب اراضی مزروعی گردیده و با کمک و وامهای شرکتهای تعاونی روستانی با دول و عایدات بیشتر از نتیجه زحمات خود کاملاً راضی میباشند .

جنگلهای هر مملکت از منابع بسیار غنی و ثروت ملی بشمار میرود هم اکنون پس از ملی شدن از جنگلهای ایران به بهترین نحو نگهداری و بهره برداری میشود فروش سهام کارخانه های دولتی بطور پشتوانه اصلاحات ارضی صورت گرفته است. کارگران در منافع کارخانه ها سهیم گردیده اند وبالنتيجه با علاقمندی و جدیت بیشتری بوظایف خود عمل میکنند سپاه دانش ایران که آوازه آن در سراسر جهان پیچیده است هم اکنون در هزاران دهکده دور دست به تعلیم و آموزش خردسالان و سالمندان مشغول میباشد و بر اثر آن سالیانه دهها هزار نفر از نعمت سواد بهره مند میگردند .

انتظار میرود طی چند سال آینده بیسوادی بطور کامل از ایران زمین ریشه کن خواهد گردید . باید دانست قانون آموزش اجباری ابتدائی از دهها سال پیش در ایران تصویب گردیده بود اما فراهم ساختن امکانات آموزش ابتدائي بكلیه نوباوگان بعلت کمبود و بائل مالی عملی نگردیده بود ولی ببرکت ایجاد سپاه دانش توفیق شایانی در این راه بدست آمده است.

تا سال ۱۳۴۱ زنان ایران هیچگونه حق رای و حق انتخاب شدن در انتخابات نداشتند اما در عین حال به سمتهای استادی دانشگاه و به حرفه های پزشکی وفنی نایل آمده بودند و در مؤسسات دولتی و ملی دارای مسئولیتهای خطیر نیز میشدند ولی بازهم حق رای آنها سلب گردیده بود. پس از ششم بهمن ۱۳۴۱ طی نه سال اخیر زنان در سه دوره انتخابات عمومی نه فقط اینکه رای داده اند بلکه در مجلس شورای ملی شش نماینده زن و در مجلس سنا دو نماینده زن راه یافته اند.

در شهریور ماه ١٣٤٧ش در تاریخ ایران نخستین مرتبه يك بانوی دانشمند بمقام وزارت رسید و مسئولیت مهم وزارت آموزش و پرورش را بعهده گرفت .

در سال ١٣٤٦ / ١٩٦٧ افتخار دیگری نصیب جامعه زنان ایران گردید باین معنی که مجلس مؤسسان ایران علیا حضرت شهبانو فرح پهلوی را به نیابت سلطنت انتخاب نمود.