بیانات شاهنشاه آریامهر در خصوص آب و خاک کشور

... وضع طبیعی و جوی کشور ما طوری است

‏که اجازه اتلاف حتى يك قطره آب را بما نمیدهد و ما باید در این مورد ترتیبی بدهیم که با منتهای دقت و با استفاده از کاملترین اصول علمی و فنی تمام منابع آبهای سطحی و آبهای زیر زمینی ورودخانه ها و دریاچه های آب شیرین را در کشور خود دقیقا برآورد و ثبت کنیم و سپس با حداکثر استفاده از تكنيك وصنعت آنها را باصطلاح مهار نمائیم تا با کمال صرفه جوئی و با حد اعلای بازده بترتیب اولویت بمصرف رفع نیازمندیهای خانگی و شهری و کشاورزی و صنعتی برسانیم.

البته با توجه به محدودیت مقدار آب در کشور ما ، آبی که بمصرف امور کشاورزی میرسد باید در درجه اول در آن اراضی که مرغوبیت و قابلیت دادن محصول بیشتری را دارند مصرف شود و از این جهت باید قطبهای جدید کشاورزی ایجاد گردد.

بدیهی است ما در کوششهای دامنه داری که امروزه در جهان بمنظور شیرین کردن آبهای شور صورت میگیرد نیز با علاقمندی شرکت خواهیم داشت و خواهم کوشید تا از هر گونه پیشرفتی که در ین مورد نصیب علم و صنعت میشود بنفع خویش استفاده کنیم ...»

از بیانات شاهنشاه آریامهر هنگام اعلام اصل ملی شدن آبها در سراسر کشور

... تاریخی که ما داریم اینست که در مملکت ایران در گذشته ۱۶ میلیون هکتار جنگل موجود بوده است.

اشاره میکنم بکتاب سفرنامه ناصر خسرو موقعی که به خوزستان سفر میکرده است و توضیح میداده است که چطور در تمام مدت سفر همیشه در زیر سایه درختان سوار بر اسب عبور میکرده است و تشابیهی هم کرده بود که اینجا ذکر آن موقعیت ندارد.

امروز مساحت جنگلهای ایران از پنج میلیون هکتار کمتر است علت این امر چه بوده است؟ بی خبری ما از فوائد قطعی و حتمی وجود درخت ... هر کسی که عبور کرده یا برای احتیاج یا برای حتی تفنن یکدرختی را از سر راه خودش یا زخمی کرده یا کنده و بيك وسیله ای از بین برده است. یکی از ثروتهای بزرگ طبیعی که امروز در دنیا بآن اهمیت میگذارند

همین ثروت جنگل است.

باین موضوع من مدتهاست که پی برده بودم و خیلی در اطرافش فکر کردم و با متخصصین امر در این باره صحبت کردم

.... این مساله را من همینطور با همان علاقه ای که باین موضوع داشتم دنبال کردم تا اینکه چند سال پیش بدولت وقت ، بوزیر کشاورزی وقت گفته بودم که طرح دامنه دار و همه جانبه ای اول برای حفظ جنگلهای موجود و دوم برای اینکه هر نقطه مملکت که قابلیت جنگلی شدن را داشته باشد فراهم بکنند و اساس ملی کردن جنگلها را در نظر داشته باشند.

این کار هم مثل بعضی کارهای دیگر ما بتأخیر

افتاد امیدوارم که امروز ما بتوانیم دو مرتبه اینکار را بکنیم منظور ما از این قبیل اقدامات این نیست که یکعده را از يك مالی محروم بکنیم.

اولا همانطوری که همه میدانید در بوجود آمدن ابتدائی جنگلها هیچ کس دخالتی نداشت غیر از خدا و طبیعت و يک مالی است. در واقع که چون اثر آب و هوایی دارد این تخصیص پیدا میکند بعموم مردم مملکت . منظور ما همانطوریکه گفتم گرفتن یک مالی از کسی نیست البته باید در

عوضش باو داد منظور ما این نیست که این را تصاحب بکنیم و رویش بنشینیم و نگاه بکنیم. وقتی که این کار را کردیم باید از این ثروت خداداد هم بهره برداری بکنیم اگر ما بهره برداری صحیح از جنگلهای موجود ایران بکنیم درآمد بسیار سرشاری هم میتوانیم بدست بیاوریم ولی برای اینکار سازمان بسیار وسیع و دقیق و مجهزی لازم هست حتی در حسابهای اولیه ایکه ما کرده بودیم برای جنگلبانی ایران لا اقل ۲۵ الی سی هزار جنگلبان لازم است ، راههای فرعی و اساسی باید در داخله جنگلها و کوهها ساخته بشود ، کارخانجات لازم باید ایجاد بشود و روی اصول دقیق فنی از این کار بهره برداری کرد...»

از بیانات شاهنشاه آریامهر در جشن درختکاری اول آذرماه ١٣٤١

دوران پر برکت

در دوران فرخنده شهریاری شاهنشاه آریامهر آب و آبادانی بیش از هر زمان دیگر مورد توجه قرار گرفته است.

ستایش و احترامی که ایرانیان نسبت به آب و آبادانی داشته اند در این زمان به اوج اعتلای خود رسیده است .

شاهنشاه طی یکی از اصول دوازده گانه انقلاب تاریخی خود آبهای کشور را بنفع مردم ملی اعلام فرموده اند اینکار به دلایلی که در اینجا توضیح داده خواهد شد بزرگترین خدمتی است که از آغاز زندگی بشر نسبت به طبقه کشاورز صورت پذیرفته است .

انسان این قرن با ماشینهای حساب و ارقام و آمار و در نتیجه با واقعیت بمفهوم وسیع کلمه روبرو است .

خوش بینی و بدبینی جای خود را به واقع بینی سپرده است. همچنانکه اشاره شد سرزمین ایران از روزگار باستان - سرزمینی کم آب بوده است آمار و ارقامی که بر طبق آخرین اصول علمی استخراج گردیده نشان می دهد :

مجموع آبهای وارده به سطح کشور از طریق برف و باران ورودخانه ها سالانه در حدود چهل میلیارد متر مکعب برآورد شده که پس از محاسبات تبخیر مستقیم و غیر مستقیم در حدود بیست میلیارد متر مکعب مورد استفاده اراضی آبی قرار میگیرد و در حدود ۹ میلیارد متر مکعب از آبهایی که بزمین نفوذ می کند از طریق حفر چاه و قنات بیرون کشیده میشود .

متوسط بارندگی سالانه کشور ٢٤ سانتی متر برآورد شده که با توجه به میزان باران سالانه به روی کره زمین ایران را باید کشوری خشک یا نیمه خشک بشمار آورد .

فقط در ۹ درصد از سطح کشور بارندگی کافی بیش از ۵۰۰ میلیمتر (در سال برای زراعت وجود دارد و در باقیمانده سطح کشور ( ۹۱ درصد ) زراعت باید توام با آبیاری مصنوعی باشد .

در بیش از ٧٤ درصد از سطح کشور که بارندگی کمتر از ۵۲۰ میلیمتر میباشد حتی کشت دیم مقدور نیست و در ۱۷ درصد از سطح کشور که بارندگی آن بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلیمتر میباشد کشت غلات بشرط توزيع مناسب زمانی بارندگی، امکان پذیر میباشد.

در حال حاضر، به دلایلی که ذکر شد در بسیاری از مناطق کشور کشاورزی بوسیله آبیاری انجام میشود. قنات در تاریخ کشاورزی ایران مهمترین وسیله بهره برداری از آبهای زیرزمینی محسوب میشده و میزان آبده قنوات در سالهای اخیر در حدود شش میلیارد متر مکعب در سال محاسبه شده است.

استفاده از چاههای عمیق و نیمه عمیق در سالهای اخیر در ایران توسعه قابل ملاحظه ای یافته است و در حدود بیش از سه میلیارد متر مکعب از این طریق آب استخراج میشود .

باین ترتیب ملاحظه میشود : برای تأمین آب مورد نیاز جهت افزایش سطح کشت آبی و تنظیم آب لازم برای

آبیاری اراضی زیر کشت و استفاده اساسی از آبهای وارده به کشور و جلوگیری از هدر رفتن آنها لازم بود. که اقدامات اساسی و فوق العاده صورت گیرد.

این اقدامات که یادگارهای جاودانی شاهنشاه آریامهر به ملت ایران میباشد بطور خلاصه عبارتند از :

ایجاد شبکه های آبیاری سدهای شهبانو فرح (سفیدرود) سد محمدرضاشاه (در) سد داریوش کبیر درودزن سد ارس سد شاه عباس کبیر (زاینده رود) سد کورش کبیر (زرینه رود) سد جیرفت ، سد شاهپور اول (مهاباد) سد و شمگیر (سنگر سوار) و شبکه های آبیاری دشت قزوین - کارون - مارون - گرمسار وسد فرحناز (ورامین) طرح های بهره برداری از منابع آب زیر زمینی و ساختن ده ها سد انحرافی و ایجاد تونل ها و کانال ها و افزایش ارتفاع بعضی سدها ، طرحهای مربوط به شیرین کردن آبهای شور و جلوگیری از اختلاط آبهای شور و شیرین و اندازه گیری رودخانه ها و ساختمان بندها و نهرها و ایجاد آزمایشگاه هيدروليك و مطالعات و تحقیقاتی که ثمرات درختان آن یکی پس از دیگری آشکار می گردد.

شاهنشاه آریامهر این فعالیت ها را بازهم برای تأمین و حفظ آب های کشور کافی نداشته با صدور فرمان ملی کردن آب بهره برداری از این ثروت ملی را تحت نظارت خاص قرار داده اند.

در برنامه پنجم آبادانی کشور برای هم آهنگی بین رشد کشاورزی و رشد صنعتی توجه بیشتری به وضع

کشاورزی و در نتیجه تأمین آب صورت گرفته با اقداماتی که شده و میشود امید بسیار هست که کشور ما از نعمت آب - این گرامی ترین گوهر زندگی - بیشتر بهره مند گردد .

ستایش آب و خاک و آبادانی در ایران باستان

ستایش آب

فرشته باران را می ستانیم

کسیکه آبهای راکد و جاری و چشمه و جویبار

و برف و باران مشتاق اوست

چه وقت چشمه ها به سوی کشتزارهای زیبا و منزلگاه ها و دشت ها جاری شود و ریشه گیاهان را از رطوبت خود نمی بخشد.

برای فروغ و شکوهش او را می ستائیم

که از تمام موجودات با آب جهنده خویش هول و هراس فرو شوید.

این چنین او شفا بخشد آن تواناترین در صورتی که او را ستوده ، او را معزز بدارند

وی را خشنود سازند و خیر مقدم گویند.

از : تشتریشت